مدیرعامل «پولتا»: آینده صنعت طیور به تصمیم‌گیری داده‌محور گره خورده است

صنعت طیور یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های امنیت غذایی در ایران است. مرغ و تخم‌مرغ سهم بزرگی از پروتئین سفره خانوار ایرانی را تشکیل می‌دهند و همین موضوع این صنعت را به ستون فقرات کشاورزی و اقتصاد غذایی کشور تبدیل کرده است. با این حال، با وجود این جایگاه استراتژیک، صنعت طیور همچنان با مشکلاتی ریشه‌ای و ساختاری دست و پنجه نرم می‌کند: داده‌های پراکنده، مدیریت سنتی، عدم هماهنگی میان بخش‌های مختلف و ضعف در تصمیم‌گیری سریع.

در دنیایی که همه صنایع بزرگ به سمت داده‌محوری حرکت کرده‌اند، ادامه روش‌های سنتی در صنعت طیور دیگر جواب‌گو نیست. آینده این صنعت در گروی پذیرش فناوری‌های نوین و ایجاد تحول دیجیتال است. اینجاست که پولتا وارد می‌شود.
پولتا یکی از استارتاپ‌های پورتفوی شتاب‌دهنده تریگ‌آپ است که در سال 1402 در لایه شتاب‌دهی موفق به جذب سرمایه شده است.

مساله اول؛ جزیره‌ای بودن اطلاعات

یکی از چالش‌های بنیادین صنعت طیور، جزیره‌ای بودن داده‌هاست. هر بخش از زنجیره، از جوجه‌کشی تا تولید خوراک، دارو، پرورش و کشتارگاه، اطلاعات خودش را ثبت می‌کند. اما این داده‌ها به‌ندرت با هم ارتباط دارند.
تصور کنید یک مدیر زنجیره بخواهد تصویر دقیقی از کل مجموعه‌اش داشته باشد. او باید به ده‌ها گزارش پراکنده از فارم‌ها، بخش خوراک و تیم دامپزشکی مراجعه کند. تازه اگر همه این داده‌ها دقیق ثبت شده باشند! نتیجه این تکه‌تکه بودن اطلاعات، تصمیم‌گیری بر اساس گزارش‌های ناقص یا حتی حدس و گمان است.
این یعنی شفافیت واقعی وجود ندارد و مدیر عملاً نمی‌تواند در لحظه بداند چه اتفاقی در مجموعه‌اش می‌افتد. همین مساله باعث می‌شود واکنش‌ها دیرهنگام باشد و هزینه‌ها بالا برود.

مساله دوم؛ نبود تحلیل کاربردی داده‌ها

جمع‌آوری داده کافی نیست. متأسفانه در بسیاری از مرغداری‌ها اطلاعات فقط روی کاغذ یا در بهترین حالت در فایل‌های اکسل ثبت می‌شوند. این داده‌ها صرفاً برای بایگانی مناسب‌اند و کمکی به تصمیم‌گیری روزانه نمی‌کنند.
مثلاً وقتی میزان تلفات یک سالن بالا می‌رود، مدیر تازه بعد از چند روز یا حتی چند هفته متوجه می‌شود. در حالی که اگر این داده‌ها در یک سیستم تحلیلی بررسی می‌شدند، هشدار زودهنگام می‌توانست جلوی ضرر بزرگ‌تری را بگیرد.
صنعت طیور با سرعت بسیار بالایی تغییر می‌کند. قیمت خوراک روزبه‌روز نوسان دارد، بیماری‌ها در عرض چند ساعت می‌توانند یک سالن را درگیر کنند و بازار مصرف به‌شدت حساس است. بدون تحلیل لحظه‌ای داده‌ها، عملاً هیچ مدیری نمی‌تواند واکنش به‌موقع و درست داشته باشد.

مساله سوم؛ هزینه‌های پنهان ناشی از عدم هماهنگی

یکی از چالش‌هایی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، هزینه‌های پنهان است. وقتی داده‌ها پراکنده باشند و تحلیل دقیقی روی آن‌ها انجام نشود، بسیاری از مشکلات کوچک به چشم نمی‌آیند.
برای مثال، در یک سالن ممکن است مصرف خوراک بیشتر از حد استاندارد باشد. این موضوع اگر به‌موقع شناسایی نشود، ماه‌ها ادامه پیدا می‌کند و در نهایت هزینه هنگفتی روی دست زنجیره می‌گذارد. یا در سالن دیگری بازده وزنی جوجه‌ها پایین است، اما چون داده‌ها تجمیع نمی‌شوند، علت دقیق آن کشف نمی‌شود.
در واقع، عدم هماهنگی میان بخش‌های مختلف زنجیره باعث می‌شود بخش بزرگی از سود بالقوه به‌سادگی از بین برود.

تصمیم‌گیری داده‌محور؛ تنها راه بقا در صنعت امروز

دنیا سال‌هاست وارد عصر داده شده است. امروز بزرگ‌ترین صنایع دنیا، از خودرو تا کشاورزی، نه بر اساس تجربه فردی، بلکه بر اساس داده‌های دقیق تصمیم‌گیری می‌کنند. تجربه نشان داده هر جا داده‌محوری وارد شده، بهره‌وری افزایش پیدا کرده و ریسک‌ها به‌شدت کاهش یافته‌اند.

در صنعت طیور هم همین موضوع حیاتی است. یک تصمیم اشتباه در این صنعت می‌تواند هزینه‌های سنگینی به‌همراه داشته باشد: از افزایش تلفات گرفته تا هدررفت خوراک و حتی بحران‌های بهداشتی. داده‌محوری این قدرت را به مدیران می‌دهد که به جای واکنش دیرهنگام، پیش‌بینی کنند و پیشگیری کنند.

در واقع، داده مثل چراغی است که مسیر آینده را روشن می‌کند. بدون داده، حرکت در این صنعت مثل رانندگی در جاده تاریک است؛ پر از خطر و ریسک.

گلایه‌ای از سامانه‌های دولتی جزیره‌ای

متأسفانه یکی از مشکلات جدی صنعت طیور در ایران، وجود سامانه‌های دولتی جزیره‌ای است. این سامانه‌ها معمولاً با نیت خوب طراحی می‌شوند، اما در عمل بیشتر به ابزارهای تحمیلی برای مرغداران تبدیل شده‌اند.
چند مشکل اساسی در این سامانه‌ها وجود دارد:

• آن‌ها اغلب تنها برای جمع‌آوری اطلاعات به نفع دولت ساخته می‌شوند، نه برای کمک به مرغدار.
• طراحی آن‌ها پیچیده است و کاربرپسند نیست.
• داده‌ها در این سامانه‌ها صرفاً بایگانی می‌شوند و هیچ ارزش تحلیلی یا مدیریتی برای مرغدار ندارند.
• چون هر سامانه به‌صورت جداگانه طراحی شده، یکپارچگی بین آن‌ها وجود ندارد و مرغدار باید چندین بار داده‌های مشابه را وارد کند.

این نگاه جزیره‌ای نه تنها کمکی به بهبود صنعت نمی‌کند، بلکه اعتماد فعالان را نسبت به ابزارهای دیجیتال کاهش داده است. در حالی‌که اگر همان سرمایه‌گذاری‌ها صرف توسعه سامانه‌های یکپارچه و داده‌محور می‌شد، امروز وضعیت صنعت بسیار متفاوت بود.

پولتا؛ راه‌حلی فراتر از یک نرم‌افزار

به گفته امیرحسین کیانپور، مدیرعامل شرکت هوشمند زیست رایا، پولتا تنها یک برنامه برای ثبت اطلاعات نیست. او در رابطه با نحوه شکل‌گیری پولتا اینطورتوضیح می‌دهد: «ما بستری آنلاین طراحی کرده‌ایم که تمام اجزای زنجیره طیور را به هم متصل می‌کند. این بستر مثل یک مغز مرکزی عمل می‌کند که داده‌ها را از منابع مختلف دریافت می‌کند، آن‌ها را تحلیل می‌کند و در نهایت دانش قابل استفاده در اختیار مدیران قرار می‌دهد.

برخلاف سیستم‌های سنتی که محدود به یک کامپیوتر یا دفتر مزرعه بودند، پولتا به‌صورت ابری (Cloud-Based) طراحی شده است. این یعنی هر مدیر، دامپزشک یا مسئول زنجیره می‌تواند از هر جایی – چه دفتر مرکزی و چه در سالن مرغداری – تنها با یک گوشی موبایل یا لپ‌تاپ به اطلاعات دسترسی داشته باشد.»

اتصال به سایر سیستم‌ها؛ یکپارچگی واقعی

مدیریت زنجیره طیور تنها محدود به سالن‌های پرورش نیست. بخش‌های حسابداری، انبارداری، خرید و فروش و توزیع همگی نقش حیاتی دارند. در روش‌های قدیمی، این بخش‌ها جدا از هم کار می‌کردند و همین موضوع باعث خطا و دوباره‌کاری می‌شد.

پولتا با قابلیت اتصال به سیستم‌های حسابداری، انبارداری و ERP، مدیریت مالی و لجستیک را هم در کنار داده‌های تولیدی قرار می‌دهد. به این ترتیب، یک مدیر می‌تواند در لحظه ببیند:

• چه مقدار خوراک وارد انبار شده و چه مقدار مصرف شده است.
• هزینه‌ها دقیقاً چطور در حال افزایش هستند.
• فروش محصول نهایی چه تاثیری روی سودآوری دارد.

این یکپارچگی یعنی تمام زنجیره – از جوجه یک‌روزه تا مرغ آماده فروش – زیر یک سقف مدیریتی قرار می‌گیرد.

تحلیل داده‌ها از چند زاویه؛ نگاه ۳۶۰ درجه‌ای به مزرعه

یکی از نوآوری‌های پولتا این است که داده‌ها را تنها از یک بعد نمی‌بیند. ما اطلاعات را از چندین ساید (زاویه) جمع‌آوری و تحلیل می‌کنیم:

1. داده‌های محیطی (Environmental Data): با استفاده از سنسورهای اینترنت اشیا (IoT)، پارامترهایی مثل دما، رطوبت، تهویه و کیفیت هوا به‌صورت لحظه‌ای پایش می‌شوند.
2. رفتار مرغ‌ها (Behavioral Data): با تحلیل الگوهای حرکتی و تغذیه‌ای، می‌توان به مشکلات احتمالی زودتر پی برد. تغییر در الگوی مصرف خوراک یا آب می‌تواند هشدار اولیه یک بیماری باشد.
3. داده‌های روتین (Routine Data): اطلاعاتی مثل وزن‌کشی، تلفات روزانه و مصرف خوراک که پرسنل فارم ثبت می‌کنند، در پولتا ذخیره و تحلیل می‌شود.

ترکیب این سه لایه داده باعث می‌شود تصویری کامل و دقیق از وضعیت فارم به‌دست آید؛ چیزی که هیچ روش سنتی قادر به ارائه آن نیست.

هوش مصنوعی؛ پیش‌بینی به جای واکنش

پولتا تنها به جمع‌آوری داده اکتفا نمی‌کند. ما از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تحلیل روندها و پیش‌بینی مشکلات استفاده می‌کنیم. این یعنی سیستم می‌تواند:

• احتمال بروز بیماری‌ها را قبل از وقوع افزایش دهد.
• مصرف خوراک را بهینه‌سازی کند.
• بهترین استراتژی فروش را بر اساس روند بازار پیشنهاد دهد.

به بیان ساده، پولتا به مدیران کمک می‌کند پیشگیرانه عمل کنند، نه صرفاً واکنشی. این تغییر رویکرد می‌تواند میلیون‌ها تومان در هر دوره پرورش صرفه‌جویی ایجاد کند.

کاهش ضرر و افزایش سودآوری؛ نسبت هزینه به فایده منصفانه

یکی از سوالات رایج فعالان صنعت این است: “آیا استفاده از چنین سیستمی هزینه زیادی به ما تحمیل نمی‌کند؟” پاسخ ما روشن است: نسبت هزینه به فایده پولتا کاملاً منصفانه است.
کافی است تنها یک دوره پرورش را در نظر بگیریم. اگر پولتا بتواند تنها ۲ درصد تلفات را کاهش دهد یا ۳ درصد مصرف خوراک را بهینه کند، سود حاصل از این صرفه‌جویی چندین برابر هزینه اشتراک سامانه خواهد بود. این تجربه‌ای است که سیستم‌های مشابه در کشورهای توسعه‌یافته هم نشان داده‌اند.

نگاهی به تجربیات جهانی

در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، سال‌هاست که مدیریت زنجیره طیور به سمت دیجیتال و داده‌محور حرکت کرده است. استفاده از IoT، هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها دیگر یک انتخاب نیست؛ بلکه به استاندارد تبدیل شده است.
نتیجه این تحول، افزایش راندمان، کاهش هزینه‌ها و کنترل بهتر بیماری‌ها بوده است. روند جهانی نشان می‌دهد که هر زنجیره‌ای که به سمت داده‌محوری حرکت نکرده، در رقابت بازنده خواهد بود. ما در پولتا با الهام از همین تجربیات جهانی، اما با توجه به شرایط بومی ایران، راه‌حلی عملی و سازگار با بازار داخلی ارائه داده‌ایم.

چشم‌انداز آینده؛ اتصال تمام زنجیره

آنچه امروز در پولتا ساخته‌ایم تنها آغاز مسیر است. چشم‌انداز ما این است که در آینده نزدیک، تمام اجزای زنجیره طیور – از جوجه‌کشی تا کشتارگاه، از انبار خوراک تا فروش محصول نهایی – در یک بستر واحد به هم متصل شوند.
در چنین آینده‌ای، هیچ داده‌ای از دست نخواهد رفت و هیچ تصمیمی بدون پشتوانه اطلاعاتی گرفته نخواهد شد. این یعنی می‌توانیم جلوی ضررها را در هر مرحله بگیریم و سودآوری صنعت را به حداکثر برسانیم.

به‌عنوان کسی که سال‌ها در این صنعت فعال بوده‌ام، باور دارم که آینده صنعت طیور تنها با پذیرش فناوری‌های داده‌محور تضمین می‌شود. پولتا تلاشی است برای ساختن این آینده.
ما پلی هستیم میان تجربه ارزشمند مرغداران و قدرت تحلیل داده‌ها. نتیجه این هم‌افزایی، صنعتی است پایدارتر، سودآورتر و هوشمندتر؛ صنعتی که نه‌تنها نیاز امروز کشور را پاسخ می‌دهد، بلکه در رقابت جهانی هم حرفی برای گفتن خواهد داشت.